Kapitał własny w spółce akcyjnej

Żebyśmy mogli przejść do 4 części sprawozdania finansowego, będziemy musieli zapoznać się z jednym bardzo ważnym terminem. A dokładnie to czym jest kapitał własny i jakie posiada rozgałęzienia. Czyli jak wygląda kapitał podstawowy/zapasowy/rezerwowy w spółce akcyjnej.

Poznamy dzisiaj trochę zasad wynikających z przepisów kodeksu spółek handlowych oraz dodatkowo przyjrzymy się kilku spółkom.

Kapitał własny w spółce akcyjnej: lista

Poniżej macie listę podlinkowanych wpisów. Klikając na strzałkę możecie rozwinąć każdą z list.

Jak zbudować oszczędności na emeryturę

Sprawozdania spółki akcyjnej

Podstawy inwestowania

Co warto wiedzieć o Obligacjach

Analiza fundamentalna i techniczna

Instrumenty Finansowe

Psychologia w inwestowaniu

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Michał jest moim mentorem (info): partnerem trzech cykli edukacyjnych. Więcej na temat jego dwudziestoletniego doświadczenia jako inwestor indywidualny, analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego jak i dla przyszłości Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”: Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów.
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika 🙂 Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Kapitał własny: podział

Kapitał własny jest to wkład wprowadzony do spółki poprzez jego właścicieli. Dzięki czemu będą mogli oni korzystać z zysków spółki np. w postaci dywidendy. Za wniesiony wkład na kapitał własny spółki, założyciele otrzymują akcje. W przypadku gdy mówimy o spółce akcyjnej. Założyciele spółki mogą dokonać wkładu na kapitał własny poprzez:

• wkład rzeczowy (aport)
• wkład gotówkowy

Żeby nie przedłużać na samym początku, zostawiłem Wam link na samym dole do Wikipedii. Gdzie możecie przeczytać zdecydowanie więcej ciekawych informacji.

Na początku przypomnijmy sobie gdzie możemy znaleźć pozycję kapitału własnego w spółce akcyjnej. W naszym przypadku będzie to spółka Forte:

Źródło: sprawozdanie finansowe spółki Forte

Kapitał własny wykazywany jest w pasywach spółki, obok kapitału obcego. Na grafice powyżej macie wyszczególnione wszystkie pozycje. Moim zdaniem spółka przedstawiła swój bilans w całkiem przystępnej formie i można w miarę łatwo rozczytać znajdujące się tam informacje. Pamiętajcie o tym, żeby się nie przerazić w momencie gdy otworzycie sprawozdanie jakiejś bardzo dużej spółki: przykładowo PKN Orlen, lub banku: PKO BP.

Tak jak napisałem we wstępie kapitał własny w spółce akcyjnej możemy podzielić przede wszystkim na:

W tym momencie przejdziemy po każdym z wyżej wymienionym kapitale. Tak żeby dobrze zrozumieć cel jego istnienia w spółce.

Kapitał własny: podstawowy/zakładowy

Na początku chciałbym wyjaśnić Wam dlaczego w tytule nagłówka napisałem: „kapitał własny: podstawowy/zakładowy„. Z uwagi na fakt, że ciężko znaleźć w internecie dokładnej definicji kapitału podstawowego. I moim zdaniem kapitał podstawowy jako definicja jest bardzo mocno zbliżona do definicji kapitału zakładowego. Więcej informacji znajdziecie poniżej w tym akapicie.

Definicji kapitału podstawowego nie mogłem znaleźć nawet na Wikipedii, jednakże czytanie sprawozdań finansowych przyniosło pożytek. Z uwagi na fakt, że znalazłem informację o tym czy jest kapitał podstawowy w sprawozdaniu spółki Orlen. Poniżej zamieszczam grafikę:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe Orlen

No dobra Bartek, ale sama definicja kapitału podstawowego bardzo mocno kojarzy się z definicją kapitału założycielskiego. O co w tym w ogóle chodzi bo jest to strasznie zamieszane? Powiem Wam szczerze, że sam miałem problem żeby dokładnie zrozumieć „co poeta miał na myśli” w szczególności, że mamy bardzo często podawane informacje do różnych spółek. Zaczynając od spółek osobowych i kończąc na akcyjnych. Jednakże znowu przydała się wiedza ze sprawozdania finansowego Orlenu, popatrzcie na grafikę poniżej:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe Orlen

W kapitale podstawowym spółki, możemy znaleźć kapitał zakładowy. Całkiem możliwe, że samo określenie kapitał podstawowy jest potrzebne do rachunkowości itd. No i właśnie w tym kapitale podstawowym znajdziemy kapitał zakładowy. Dlatego teraz zerkniemy na definicję z Wikipedii:

Kapitał zakładowy spółki akcyjnej – kapitał zakładowy w spółce akcyjnej, w obowiązującym do 2000 roku kodeksie handlowym nazywany kapitałem akcyjnym. Termin ten odnoszony jest również do kapitału zakładowego spółek komandytowo-akcyjnych. Stanowi podstawę majątkową działalności spółki i odpowiedzialności wobec wierzycieli. W statucie spółki wymienia się go jako kwotę pieniężną wpłacaną przez jej akcjonariuszy. Musi być pokryty poprzez wniesienie wkładów w postaci gotówkowej, wkładami niepieniężnymi albo w jeden i drugi sposób łącznie. Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Wysokość kapitału zakładowego musi być kwotowo wskazana w statucie spółki.

Kapitał zakładowy spółki akcyjnej musi wynosić minimum 100 tysięcy złotych. Przepisy szczególne mogą ten wymóg zaostrzać. Przykładowo, od 7 października 2016 spółka akcyjna prowadząca giełdę zobowiązana jest posiadać kapitał zakładowy na poziomie minimum 10 mln złotych). Kapitał zakładowy jest niepodzielny. Spółka musi utrzymywać go w całości i nie może rozdzielać pomiędzy akcjonariuszy. Kapitał akcyjny nie powinien być wykorzystywany na zaspokojenie roszczeń ubezpieczeniowych.

Źródło: Wikipedia

Czyli w dużym skrócie to co powinniśmy wiedzieć o kapitale zakładowym spółki to, że stanowi on podstawę majątkową działalności spółki. I dodatkowo służy jako podstawę odpowiedzialności dla wierzycieli.

Wiem, sprawa jest dosyć zagmatwana, ale spójrzmy dokładnie co składa się na kapitał zakładowy w Orlenie:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe Orlen

Czyli jak możemy wywnioskować z grafiki znajdującej się powyżej, kapitał zakładowy w PKN to akcje 4 serii od A do D. W ilości 427 709 061 akcji o wartości nominalnej 1,25 zł. co w zaokrągleniu daje nam 535 milionów złotych. I na koniec, możemy jeszcze popatrzeć na akcjonariat spółki:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe Orlen

Kapitał własny: kapitał zapasowy spółki

W tym przypadku od razu zaczniemy od definicji z Wikipedii. Bo w dosyć łatwy i przyjazny sposób definiuje czym jest kapitał zapasowy i do czego służy:

Kapitał zapasowy – składnik kapitału własnego podmiotu przeznaczony na pokrycie ewentualnych strat finansowych. Kapitał zapasowy jest rezerwą finansową, która wspomaga i stabilizuje działalność przedsiębiorstwa.

Źródło: Wikipedia

Teraz zerknijmy do kodeksu spółek handlowych, a dokładnie do art. 396, który prezentuje bardzo ciekawe informacje:

• • § 1. Na pokrycie straty należy utworzyć kapitał zapasowy, do którego przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.

• • § 2. Do kapitału zapasowego należy przelewać nadwyżki, osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, a pozostałe – po pokryciu kosztów emisji akcji.

• • § 3. Do kapitału zapasowego wpływają również dopłaty, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat.

• • § 4. Statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (kapitały rezerwowe).

• § 5. O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga walne zgromadzenie; jednakże części kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego można użyć jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym

Źródło: kodeks spółek handlowych

Bardzo ciekawa jest informacja zamieszczona w paragrafie 1 art. 369, która mówi o tym, że kapitał zapasowy powinien wynosić co najmniej jedną trzecią kapitału zakładowego. Gdzie w momencie uzyskania zysku przez spółkę, przelewana jest równowartość 8% zysku na kapitał zapasowy. Popatrzmy jak sprawa wygląda w przypadku Orlenu. Przypominam, że kapitał zakładowy wynosił 535 miliony. Teraz spójrzmy na kolejną grafikę:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe Orlen

W naszym przypadku kapitał zapasowy wynosi ponad 17 miliardów złotych, więc zdecydowanie więcej niż przewiduje zapis w ustawie.

Kapitał własny: kapitał rezerwowy spółki

Tak samo jak w poprzednim akapicie zaczniemy od definicji kapitału rezerwowego:

Kapitał rezerwowy kształtują różnice z aktualizacji wartości środków trwałych i przeszacowania innych składników majątku, jeżeli różnice przeceny nie stanowią kosztów lub przychodów. Można go również tworzyć z zysku. Kapitały rezerwowe mogą mieć charakter ogólny (dla zabezpieczenia przed ryzykiem działania) w warunkach niepewności gospodarki rynkowej. Kapitały rezerwowe specjalne są tworzone z przeznaczeniem na zabezpieczenie wymienionym z nazwy ryzykiem: rezerwy na pokrycie wątpliwych należności, rezerwy na niedobory itp.

Źródło: Encyklopedia mFiles

Jak mogliśmy przeczytać w definicji, kapitał rezerwowy może być stworzony dla dwóch celów. Pierwszy dla zabezpieczenia ogólnego działania. A drugi jako rezerwa przeznaczona na konkretne zabezpieczenie. Przykładowo w spółce Orlenie nie znalazłem ciekawych rzeczy, ale w spółce Forte już tak. Popatrzcie na grafikę poniżej:

(kliknij, aby powiększyć w nowym oknie)

Źródło: sprawozdanie finansowe spółki Forte

To w sumie tyle na dzisiaj, nie chciałem wchodzić dokładnie w szczegóły bo mógłbym mocno zamieszać. Moim zdaniem w tym artykule zawarłem solidne podstawy dla początkujących inwestorów.

Artykuły, które pomogą Ci zrozumieć wpis:

• Bilans spółki giełdowej
• Kapitał własny w spółkach
• Kapitał zapasowy
• Kapitał rezerwowy

Kapitał własny: podsumowanie

Żeby dobrze zrozumieć biznes potrzebujemy znać przepisy prawa związane z prowadzeniem spółek. W szczególności jakie przepisy obowiązują spółki akcyjne w które chcemy zainwestować nasze pieniądze. Dlatego wiedza o tym czym jest kapitał własny przyda nam się w przyszłości jak będziemy przechodzili po informacjach związanych ze sprawozdanie finansowym.