Jak liczymy inflację: wprowadzenie

Dzisiejszy artykuł będzie dosyć krótki jednak bardzo ważny w kontekście zrozumienia wielu rzeczy związanych z inwestowaniem/analizą makro. Przedstawię Wam w nim jak liczymy inflację dla 3 różnych metod. Używając średniej arytmetycznej, geometrycznej i ważonej. Im bardziej będziemy zagłębiać się w tajniki inflacji tym bardziej będzie nam potrzebna podstawowa wiedza z matematyki.

Jak liczymy inflację: lista

Poniżej macie listę podlinkowanych wpisów. Klikając na strzałkę możecie rozwinąć każdą z list.

Polityka Pieniężna i Fiskalna

Inflacja w Polsce

Inflacja w USA

Inflacja w Europie

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Michał jest moim mentorem (info): partnerem trzech cykli edukacyjnych. Więcej na temat jego dwudziestoletniego doświadczenia jako inwestor indywidualny, analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego jak i dla przyszłości Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”: Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów.
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika 🙂 Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Jak liczymy inflację: wzory

Żeby dobrze zrozumieć obliczenia, na początku musimy poznać wzory. Przedstawiam Wam poszczególne wzory poniżej:

Jak liczymy inflację: średnia arytmetyczna i geometryczna

W tym przykładzie zilustruje Wam w jaki sposób możemy przedstawić każdą średnią i wyciągnąć różne wnioski. Tak żebyśmy wiedzieli, gdzie mogą nas zaskoczyć. I często podawane krótkie przykłady w internecie mogą być bardzo mylące.

Pierwszym przykład obejmuje swoim zasięgiem dwa produkty, lody i czekoladę. Ceny lodów wzrosły w ostatnim roku o 30% a cena czekolady spadła o 20%. Jako punkt startowy przyjąłem 100%. Czyli tak jak na poniższej grafice, zobaczymy jakie wyszły nam średnie:

Jak przedstawia nam table powyżej, średnia geometryczna wyniosła 102%, czyli 2% inflacji. A średnia arytmetyczna wyniosła 105% czyli 5% inflacji. Teraz powstaje pytanie, która jest używana przeważnie do obliczania inflacji w przypadku USA, Europy i Polski? O tym dowiecie się w kolejnych artykułach.

Teraz przyjrzyjmy się sytuacji gdzie mielibyśmy bardzo mocny odczyt deflacyjny. Czyli nasze ceny mocno by spadały prawie dla wszystkich produktów, nawet o 90% w skrajnym przypadku. Popatrzmy teraz na grafikę poniżej:

(jeżeli nie wiecie dlaczego znalazło się 110% w średniej geometrycznej to w taki sposób musimy oznaczać liczby bo niestety nie mogą być ujemne i program excel zwróciłby nam błąd. Liczby są takie same jak dla arytmetycznej, tylko dodałem do nich 1)

W przypadku średniej geometrycznej mamy odczyt -49,72% czyli nasza deflacja jest zdecydowanie wyższa niż w przypadku średniej arytmetycznej, która wynosi 40%. Możemy zinterpretować ten wynik na dwa sposoby:  średnia geometryczna zawyża deflację, lub średnia arytmetyczna pokazuje za niską deflację. Powstaje pytanie, co jest właściwą odpowiedzią? Będę starał się odpowiedzieć na to pytanie w kolejnym artykule.

Teraz przedstawię Wam schemat w którym nasze ceny wszystkich produktów bardzo mocno rosną. Czyli taka długo wyczekiwana hiperinflacja, spójrzmy na grafikę poniżej:

Okazuje się, że średnia arytmetyczna posiada wyższy odczyt niż średnia geometryczna. Czyżby ktoś chciał zaniżyć celowo inflację, czy może bardziej ujął w swoich obliczeniach tzw. efekt substytucji?

Ostania grafika w tym akapicie pokazuje nam dosyć sporą rozpiętość pomiędzy odczytem inflacyjnym i deflacyjnym, prawie 30 punktu procentowego.

Jak w tym momencie spojrzymy na odczyt inflacji przez średnią geometryczna i arytmetyczną to prawie mamy taki sam odczyt.

Jak liczymy inflację: średnia arytmetyczna ważona

Jak wiadomo, koszyki inflacyjne posiadają odpowiednie wagi nadane przez urząd statystyczny. Z uwagi na fakt, że poszczególne dobra zajmują w naszym życiu odpowiednią wielkość jeżeli mówimy o wydatkach. Przyjrzymy się teraz czterem sytuacjom, które potencjalnie mogą wystąpić w gospodarce.

Wzrost inflacji na wszystkich produktach o 1%. Przyjmując wagi produktów ustalonych przez GUS za 2015 r:

W przypadku gdy wszystkie produkty z koszyka rosną nam o 1%, mamy odczyt inflacji 1%, podobnie jest z wyższym odczytem. Zaznaczonym na grafice poniżej:

 

Sprawa zaczyna się odrobinę zmieniać. W momencie gdy, mamy różne odczyty na poszczególnych koszykach, poniżej grafika:

I na koniec przedstawiam Wam grafikę z odczytami deflacyjnymi w niektórych momentach:

Jak liczymy inflację: podsumowanie

Tym krótkim wpisem chciałem Wam przedstawić w jaki sposób możemy policzyć przykładową inflację dla różnych produktów. Dobre zrozumienie tego wpisu pomoże nam zrozumieć kolejne wpisy o inflacji, które będą bardziej zaawansowane.