Polityka pieniężna

Polityka pieniężna w danym państwie ma przede wszystkim zapobiegać odchylaniu się poziomu inflacji od wcześniej założonego celu przez NBP +/- punkt procentowy. Jest to jeden z jej głównym celów, posiadamy również cele pośrednie o których napiszę w kolejnym akapicie.  W poprzednich artykułach sporo powiedzieliśmy sobie o inflacji, o NBP, RPP, itd. Oczywiście nie bez powodu. Celowo powstały wcześniejsze artykuły z uwagi na fakt, żebyśmy mogli lepiej zrozumieć czym jest polityka pieniężna.

Polityka pieniężna: lista

Poniżej macie listę podlinkowanych wpisów. Klikając na strzałkę możecie rozwinąć każdą z list.

Polityka Pieniężna i Fiskalna

Inflacja w Polsce

Inflacja w USA

Inflacja w Europie

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Michał jest moim mentorem (info): partnerem trzech cykli edukacyjnych. Więcej na temat jego dwudziestoletniego doświadczenia jako inwestor indywidualny, analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego jak i dla przyszłości Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”: Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów.
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika 🙂 Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Polityka pieniężna: regulacje prawne

Polityka pieniężna nie może odbyć się bez udziału wyspecjalizowanych jednostek delegowanych przez Państwo. Czyli w naszym przypadku jest to NBP a dokładnie to jeden z jego organów, czyli RPP. Sprawdźmy teraz w ogóle jaki akt prawny reguluje sprawy związane z podażą pieniądza i realizacją polityki pieniężnej:

Art. 227. Narodowy Bank Polski jako bank centralny – organizacja

(Dz.U.1997.78.483 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.)

1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

6. Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada Polityki Pieniężnej, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.
Źródło: Konstytucja RP 

Czyli jak sami możecie zauważyć, główne zapisy dotyczące NBP, RPP i kreacji pieniądza zapisane są w konstytucji.

Polityka pieniężna: cel

Pośrednimi celami jakie możemy spotkać podczas realizacji polityki są między innymi:

• ograniczenie bezrobocia
• wzrost gospodarczy
• utrzymywanie stabilnego poziomu pieniądza (kursu walutowego)

Dlatego możemy wyróżnić poniższe instrumenty, które posiada Bank Centralny w swoim arsenale. Wykorzystując ich wielkość/wysokość na rynku wpływa przede wszystkim na cel główny i pośrednie, wymienione powyżej. Teraz scharakteryzuję Wam kilka z nich (o większości były napisane już artykuły, więc pozostawię link):

Polityka pieniężna: stopa procentowa

Posiadamy kilka stóp procentowych, między innymi:

• stopa procentowa referencyjna: ustalana jest za pomocą rentowności 7 dniowych bonów pieniężnych. Krok po kroku, co to są bony pieniężne wytłumaczyłem Wam ostatnio tutaj: Bony skarbowe i pieniężne: rynek pieniężny. Z przełożenia na nasze możemy zrozumieć to w następujący sposób: ile otrzymamy zwrotu z inwestycji w 7 dniowe bony pieniężne. Aktualnie stopa referencyjna wynosi 1,5 procent. Przeważnie jak słyszymy w mediach o stopach procentowych to właśnie omawiana jest stopa procentowa referencyjna.
• stopa procentowa depozytowa: informuje nas o tym jakie oprocentowanie uzyskają banki składające swoje depozyty w banku centralnym. (Czyli: banki składają depozyty do banku banków na określony procent.)
• stopa procentowa lombardowa: informuje nas o tym na jakie oprocentowanie pożycza bank centralny bankom komercyjnym pożyczki pod zastaw papierów wartościowych. Przykładowo: bank posiada papiery wartościowe, w danym momencie potrzebuje gotówki: płynności. Zastawia swoje papiery wartościowe i otrzymuje pieniądze. Przy zakończeniu umowy, otrzymuje papiery z powrotem + ponosi odpowiedni koszt za pożyczkę
• stopa procentowa redyskontowa: na podstawie tej stopy procentowej bank centralny określa po jakiej cenie może przyjąć od zwykłego banku weksle do redyskonta. Ta stopa procentowa występuje bardzo rzadko w praktyce, możemy natknąć się na nią podczas kredytu studenckiego.

Aktualnie wartość stopy procentowej referencyjnej wygląda następująco:

Opracowanie własne na podstawie danych: NBP

Więcej informacji znajdziecie w artykule: Stopy procentowe na co dzień: referencyjna, depozytowa, lombardowa, redyskontowa

Polityka pieniężna: operacje otwartego rynku

Wracając do tematu to możemy stwierdzić, że operacje otwartego rynku pomagają przy regulacji wielkości pieniądza w obiegu. I polegają na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych lub bonów pieniężnych. Na początku zanim przejdziemy do opisu konkretnych instrumentów, popatrz na typy operacji otwartego rynku:

Opracowanie własne na podstawie danych: NBP

Więcej informacji znajdziecie w artykule: Operacje otwartego rynku w teorii i rzeczywistości

Polityka pieniężna: rezerwa obowiązkowa

Jak sama nazwa wskazuje jest to rezerwa, którą muszą utrzymywać banki komercyjne w banku centralnym. W określonej wielkości w stosunku do zdeponowanych środków przez klientów banku. Czyli w teorii bank komercyjny odkłada część środków zdeponowanych przez klientów.

Więcej informacji znajdziecie w artykule: Rada Polityki Pieniężnej, jakie pełni funkcje? Co warto wiedzieć?

Polityka pieniężna: operacje depozytowo-kredytowe

We wszystkich definicjach jakie znalazłem w sieci o operacjach kredytowo-depozytowych to informacje wskazują, że dane operacje powstają na skutek połączenia kredytu refinansowego udzielanego bankom komercyjnym przez bank centralny.

Sięgając do danych NBP  w statystyce monetarnej i finansowej, a dokładnie w pieniądzu rezerwowym i czynnikach jego kreacji możemy znaleźć plik z danymi miesięcznymi. Gdzie dokładnie jest wypisane jakie poszczególne kredyty składają się na kredyt refinansowy, poniżej zamieszczam Wam grafikę:

Opracowanie własne na podstawie danych: NBP

Więcej informacji znajdziecie w artykule: Rada Polityki Pieniężnej, jakie pełni funkcje? Co warto wiedzieć?

Polityka pieniężna: swapy walutowe

W wyniku zawarcia swapu walutowego następuje wymiana kapitału w jednej walucie na jego równowartość w drugiej walucie przy zastosowaniu kursu zbliżonego do bieżącego kursu rynkowego. W ciągu obowiązywania swapa następują wymiany należnych kwot odsetek w obu walutach. W dacie zapadalności następuje zwrot kapitałów wymienionych przy inicjacji swapa, przy czym wówczas rynkowy kurs walutowy może być zupełnie inny niż wynikający z wymienianych kapitałów.

Źródło: NBP

Polityka pienieżna: interwencje walutowe

Mechanizm działania interwencji walutowej jest następujący: jeśli popyt na obcą walutę przewyższa jej podaż na rynku walutowym, to jej kurs wzmacnia się w walucie krajowej, a wtedy bank centralny kraju może sprzedać swoje zapasy tej waluty, aby nie doprowadzić do osłabienia waluty krajowej. Możliwa jest także sytuacja odwrotna, kiedy zapotrzebowanie na walutę krajową przewyższa jej podaż, a wtedy bank centralny skupuje walutę obcą, emitując krajowy pieniądz na rynek.

Źródło: NBP

Polityka pieniężna: rodzaje

Mówiąc o polityce pieniężnej możemy wyróżnić dwa głównej rodzaje prowadzonej polityki pieniężnej, zgodnie z grafiką poniżej:

• Ekspansywna polityka pieniężna ma za zadanie pobudzić gospodarkę/inflację poprzez zmniejszenie stóp procentowych. Umożliwienia przedsiębiorstwom dostęp do łatwiejszego kredytu co powinno zapewnić większy rozwój.
• Restrykcyjna polityka pieniężna ma za zadanie ostudzić gospodarkę/inflację poprzez zwiększenie stóp procentowych. Czego wynikiem jest mniejsza podatność na ryzyko, z uwagi na fakt braku łatwego kapitału pożyczanego przez banki.

Polityka pieniężna: założenia na 2017 rok

Żeby móc dobrze rozpatrywać politykę pieniężną, a w szczególności stabilność makroekonomiczną kraju nie moglibyśmy odrzucić poniższych dwóch dodatkowych elementów. Przedstawionych na grafice:

Z uwagi na fakt, że polityka fiskalna Państwa bardzo mocno wpływa na stan całej gospodarki. Co ma przełożenie na decyzje podejmowane przez RPP. Tematami związanymi z nadzorem makroostrożnościowym i polityką fiskalną zajmiemy się w kolejnych artykułach. W tym momencie chciałem Wam wspomnieć, że warto analizować cały system kompleksowo.

Na koniec zostawiam Wam kilka cytatów, które wpadły mi w oko czytając założenia polityki fiskalnej na 2017 rok:

Najważniejszym źródłem niepewności dla krajowej polityki pieniężnej w 2017 r. jest możliwość osłabienia koniunktury w otoczeniu polskiej gospodarki oraz perspektywy kształtowania się inwestycji w Polsce w kolejnych latach. Jednocześnie istotnym czynnikiem ryzyka dla dynamiki cen pozostanie kształtowanie się cen surowców na rynkach światowych oraz możliwość wolniejszego niż oczekiwany wzrostu płac w Polsce.

Źródło: NBP

Dodatkowo:

Mając to na uwadze, Rada prowadzi politykę pieniężną w taki sposób, aby wspierać stabilność systemu finansowego i ograniczać ryzyko narastania nierównowag w gospodarce, uwzględniając w swoich decyzjach kształtowanie się cen aktywów (zwłaszcza cen nieruchomości) oraz dynamikę akcji kredytowej. Rada uznaje jednak, że w warunkach znacznej swobody przepływu kapitału i integracji rynków finansowych politykę pieniężną w ograniczaniu nierównowag makroekonomicznych powinna wspierać polityka makroostrożnościowa. Poprzez wywieranie selektywnego wpływu na kształtowanie się agregatów kredytowych, przede wszystkim kredytów hipotecznych, umożliwia ona stabilizowanie akcji kredytowej, przy mniejszych kosztach dla wzrostu gospodarczego niż polityka pieniężna.

Źródło: NBP

Polityka pieniężna: podsumowanie

Polityka pieniężna to bardzo skomplikowany mechanizm dotyczący całej gospodarki. W szczególności ma na celu kontrolę głównego czynnika wszystkim nam znany: inflacji. Następnie dobrze wykonywana polityka pieniężna powinna wspomóc wzrost gospodarczy i spadek bezrobocia w gospodarce. Dodatkowo żeby móc wykonać ten cel NBP posiada wiele instrumentów rynkowych w swoim arsenale, które może użyć. Na koniec, warto zapamiętać, że polityka pieniężna to tylko jeden element dobrej gospodarki, istnieje jeszcze kilka z nich, którymi zajmiemy się w kolejnych artykułach.