Narodowy Bank Polski

Będąc w temacie finansów, giełdy, ekonomi nie mógłbym zapomnieć o przedstawieniu banku banków. Czyli napiszę Wam dzisiaj między innymi o tym, jak funkcjonuje Narodowy Bank Polski oraz jak ostatnio kształtowała się inflacja w Polsce. Tak naprawdę słyszymy o NBP tylko w momencie gdy musielibyśmy wymienić potargany banknot na nowy w wyznaczonych miejscach przez Narodowy Bank Polski.

W dzisiejszym wpisie przedstawię Wam podstawowe cele, które spełnia NBP. Zajmiemy się między innymi, tematami jak wyglądają:

• podstawowe funkcje NBP
• dodatkowe funkcje NBP
• sprawozdanie finansowe NBP
• NBP a władze Państwowe
• ciekawostki

Narodowy Bank Polski: lista

Poniżej macie listę podlinkowanych wpisów. Klikając na strzałkę możecie rozwinąć każdą z list.

Polityka Pieniężna i Fiskalna

Inflacja w Polsce

Inflacja w USA

Inflacja w Europie

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Więcej na temat jego doświadczenia jako analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego ale i dla Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

Narodowy Bank Polski: utrzymanie stabilnego poziomu cen

Zgodnie z ustawą o Narodowym Banku Polskim, artykuł trzeci przedstawia nam podstawowy cel działalności NBP:

Art. 3. 1. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Czyli jak wynika z wyżej wymienionego artykułu, NBP koncentruje się na utrzymaniu stabilnego poziomu cen. Na stronie NBP można znaleźć informację jak wysoka ma być inflacja. Mianowicie wysokość tego celu inflacyjnego to: 2,5 % z możliwością odchylenia plus minus 1 % w górę lub w dół (do 3,5% lub 1,5%) mierzonych wskaźnikiem CPI, czyli wskaźnikiem inflacji konsumentów. Wskaźnik ten publikowany jest przez GUS. O tym wskaźniku będę Wam jeszcze szczegółowo pisał.

Narodowy Bank Polski: historyczny i obecny poziom inflacji

Poniżej wrzuciłem Wam wykres zaczerpnięty od Michała, jak wyglądają najnowsze dane o inflacji (dane za styczeń 2017 z 13 lutego 2017). Na wykresie Michała jest też historyczny i obecny poziom stóp procentowych RPP:

Jak widać powyżej, ostatnio inflacja mocno odbiła do góry. Dane CPI za styczeń wyszły dzisiaj na poziomie + 1,8% r/r Cały czas jest to poniżej celu w wysokości + 2,5 %. Niemniej jednak inflacja jest już w celu bo dolne ograniczenie to + 1,5% inflacji w skali roku. Pytanie co będzie dalej z inflacją. Macie może jakieś typy?

Narodowy Bank Polski: arsenał NBP

W jaki sposób NBP może utrzymać stabilny poziom cen? Jakie posiada instrumenty w swoim arsenale?:

• regulacja stóp procentowych (pisałem o różnych stopach procentowych: lombardowej, depozytowej, redyskonta weksli dokładnie w tym artykule)
• operacje otwartego rynku
• operacje kredytowo-depozytowe
• ustalenie stopy rezerwy obowiązkowej

O powyższych instrumentach będę więcej pisał przy okazji wpisu o Radzie Polityki Pieniężnej.

Warto wspomnieć, że wyżej wymienione instrumenty dostępne w NBP nie są cudownym środkiem na „gaszenie” wszystkich pożarów występujących w gospodarce. Bardzo dobrze zostało to ujęte przez bank tym wpisem:

Aby nasze decyzje przyniosły skutek, muszą przełożyć się na działania konsumentów i firm. Gdy podniesiemy poziom stóp procentowych, a konsumenci i firmy zignorują ten sygnał i nadal szeroko będą korzystać z kredytów, niewiele się zmieni.

Źródło: NBP

Dlatego bardzo bardzo ważna jest edukacja nas wszystkich. Bez tego nie będziemy w stanie dobrze funkcjonować na poziomie bank centralny – gospodarka (My). Bo w momencie gdy usłyszymy, że zostały podwyższone stopy procentowe wzruszymy ramionami. Mając kredyt hipoteczny w swoim portfelu, będzie oznaczało to, że coś jest nie tak (kto wzrusza ramionami w momencie gdy ma płacić wyższą ratę?). Po prostu jak będziemy mieli większą wiedzę, nie damy się w przyszłości naciągnąć na „kredyt ze stałą ratą” i tym podobne hasła. Bo czegoś takiego w Polsce po prostu nie ma. Ostatnio byłem na weselu i ktoś powiedział, że ma kredyt hipoteczny ze stałym oprocentowaniem (!) Będziemy świadomi i odpowiedzialni za swoje decyzje jako całe społeczeństwo. Można opisać zdecydowanie więcej sytuacji związanych z wpływem decyzji NBP poprzez zastosowanie instrumentów polityki pieniężnej a naszym codziennym życiem.

Narodowy Bank Polski: dodatkowe funkcje

Artykuł 3 pkt.2 ustawy o NBP przedstawia nam kolejne bardzo ważne zadania NBP, między innymi:

1) organizowanie rozliczeń pieniężnych;
2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;
3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;
4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;
5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;
6) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;
6a)1) działanie na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego
7) opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;

Źródło: ustawa o NBP

Osobiście bardzo często korzystam z opracowań statystyki pieniężnej i bankowej tworzonej przez NBP. Na swojej stronie posiadają bardzo dużo ciekawych danych, które bardzo mocno przydają się w późniejszej analizie.

Narodowy Bank Polski: sprawozdanie finansowe

Każdy bank musi przygotowywać sprawozdania finansowe ze swojej działalności. A Narodowy Bank Polski to też bank. Michał bardzo szeroko pisał o sprawozdaniach w swoim wpisie: o tym dlaczego kursy na giełdzie zmieniają się. I w tym wypadku również nie ma wyjątku. NBP przygotowuje swoje sprawozdanie finansowe co roku do publicznego wglądu. I każdy z nas może śmiało przyglądnąć się zawartości takiego sprawozdania.

Poniżej wklejam Wam grafikę rachunku zysków i strat NBP za zakończony rok 2015:

Źródło: sprawozdanie finansowe NBP 2015 r.

Spójrzcie na wynik banku w 2015 r., w porównaniu do 2014 r. Bank osiągnął spory zysk, ponad 8 miliardów złotych więcej niż w 2014 r. Teraz powstaje pytanie skąd wziął się taki spory zysk? Odpowiedź znajdziemy w nocie nr. 31. Przyjrzymy się jej trochę bliżej:

Źródło: sprawozdanie finansowe NBP 2015 r.

Na grafice powyżej znajdujemy częściową odpowiedź. Wiemy, że zdecydowanie większy zysk wynikał z dodatnich zrealizowanych różnic kursowych. Jednakże warto by było się zastanowić z jakich walut? Przejdźmy do kolejnej grafiki. W tej grafice poniżej znajdujemy odpowiedź: dodatnie zrealizowane różnice kursowe wynikały z transakcji na dolarze. NBP zyskał ponad 8,5 miliarda złotych. Porównując wynik do roku 2014, jest on całkiem znaczny.

Źródło: sprawozdanie finansowe NBP 2015 r.

Tym przykładem chciałem Wam pokazać po raz kolejny, że warto czytać sprawozdania finansowe. Możemy znaleźć w nich bardzo ciekawe informacje, dające do myślenia na przyszłość. Przykładowo w swoim ostatnim wpisie o obligacjach korporacyjnych również pisałem o sprawozdaniu finansowym spółki Kruk S.A.

Narodowy Bank Polski a władze Państwowe

Bardzo często ludzie wydają opinie, że NBP jest kontrolowany przez Radę Ministrów. Szukając odpowiedzi w ustawie nie znalazłem  bezpośredniej wskazówki o tym mówiącej. Bardziej skłaniałbym się ku temu, że NBP jest organem opiniotwórczym w stosunkach z rządzącymi. Popatrzmy na kilka artykułów z ustawy o NBP

Art. 21. W wykonaniu swoich zadań NBP współdziała z właściwymi organami państwa w kształtowaniu i realizacji polityki gospodarczej państwa, dążąc przy tym do zapewnienia należytej realizacji założeń polityki pieniężnej, a w szczególności:
1) przekazuje organom państwa założenia polityki pieniężnej oraz informacje dotyczące realizacji polityki pieniężnej i sytuacji w systemie bankowym;
2) współdziała z Ministrem Finansów w opracowaniu planów finansowych państwa;
3) opiniuje projekty aktów normatywnych z zakresu polityki gospodarczej;
4) opiniuje projekty aktów normatywnych dotyczących działalności banków i mających znaczenie dla systemu bankowego.

Jeżeli znacie jakieś ciekawe akty prawne mówiące o tym, że jest inaczej to dajcie znać w komentarzach. Z chęcią zapoznam się z nowymi ciekawymi informacjami.

Będąc przy tematyce NBP i rządu powinienem wspomnieć o jednej bardzo ważnej rzeczy. Mianowicie przytoczę Wam treść Art. 69. punkt 4.

W terminie 14  dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego NBP część rocznego zysku NBP (wpłata z zysku NBP) podlega odprowadzeniu do budżetu państwa.

Po prostu zgodnie z prawem NBP odprowadza cześć swoich zysków do budżetu Państwa i tyle. Nie będę dalej kontynuował tego wątku. Bo moglibyście pomyśleć, że jestem skłonny promować jakąś partię. Na koniec jeszcze warto zerknąć do ustawy o finansach publicznych. Dokładnie to na Art. 111. pkt. 5, albo tutaj do leksykonu budżetowego.

Ciekawi mnie jaki będzie rok 2016 pod względem zysku NBP. Dlatego sprawdziłem jak wygląda ustawa budżetowa na 2017 rok. I wpłata z NBP wyniesie tylko trochę więcej niż 600 milionów, więc zdecydowanie mniej niż w poprzednim roku.

Źródło: ustawa budżetowa na 2017 rok

Więc chyba można powiedzieć, że NBP nie jest „dojną krową” na każde zawołanie rządu. Tylko musi po prostu posiadać zysk, żeby mógł w części zasilić budżet Państwa jako instytucja publiczna.

Narodowy Bank Polski: ciekawostki

Na koniec chciałbym żebyście wiedzieli, że w sprawozdaniu i w ustawie możemy znaleźć taką rubrykę jak fundusz rezerwowy. Jego zadaniem jest pokrycie strat bilansowych w razie słabszego roku. W ustawie możemy znaleźć ciekawy zapis, mówiący o tym, że:

Art. 62. 1. Fundusz rezerwowy jest tworzony z odpisów z zysku NBP, dokonywanych w terminie 14 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego NBP, aż do osiągnięcia przez ten fundusz równowartości funduszu statutowego. 2. Wysokość odpisów, o których mowa w ust. 1, wynosi 5% rocznego zysku.

Poniżej przygotowałem dla Was wykres o tym jak wyglądał fundusz statutowy i rezerwowy NBP w poszczególnych latach. Spójrzcie na grafikę poniżej:

Opracowanie własne na podstawie danych: NBP

Jaki sami możecie zauważyć na powyższych obrazku, fundusz rezerwowy przydał się w NBP w szczególności w słabszych momentach w 2008 roku.

Narodowy Bank Polski: podsumowanie

W dzisiejszym wpisie chciałem Wam przedstawić takie praktyczne rzeczy związane z NBP. Mogłem napisać o tym, kto był w przyszłości szefem NBP itd. Takie rzeczy możecie doczytać sobie tutaj. Po prostu chciałem zwrócić waszą uwagę na istotność funkcjonowania Narodowego Banku Polskiego w naszej ekonomicznej rzeczywistości.

Oczywiście pominąłem akapit o RPP (Radzie Polityki Pieniężnej) z uwagi na fakt, że powstanie o niej specjalnie kolejny artykuł. Nie chciałem zbytnio namieszać w tym artykule. Jeżeli uważasz, że pominąłem jakąś bardzo istotną rzecz to daj znać w komentarzu pod spodem. Może rozwinie się jakaś ciekawa dyskusja.

Literatura:

http://poznaj.nbp.pl/dodatkowy-arsenal-narzedzie.html#view
http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/BASLeksykon.xsp?id=5660C4302FAFEACBC1257A69002D6C06&litera=W
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20091571240
http://www.nbp.pl/statystyka/rachunkowosc/Sprawozdanie_finansowe_NBP_2015.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Bank_Polski