Budowanie kapitału na rożnych etapach życia

Poprzednim razem pisałem o mojej wizji jak powinna przebiegać nauka rynków finansowych i inwestowania: Droga Inwestora.

Żeby móc podjąć jakąkolwiek działalność ekonomiczną musimy mieć uzbierany odpowiedni kapitał. Bez różnicy czy będzie to kupno nowego samochodu, wyjazd na szkolenie, inwestycja w spółkę giełdową czy też zadbanie o życie na przyzwoitym poziomie po przejściu na emeryturę. Innymi słowy potrzebujemy zebrać odpowiednią ilość oszczędności, poprzez zaplanowanie swoich wydatków ale nie tylko. Dlatego w tym cyklu edukacyjnym opiszę wam moją koncepcję: jak powinno wyglądać budowanie kapitału na różnych etapach życia. W tym cyklu nie skupimy się wyłącznie na prostej regule: przychody – wydatki = oszczędności. Zaczniemy od działania moim zdaniem zdecydowanie bardziej interesującego. O tym dowiecie się w kolejnym nagłówku.

To jest wpis z cyklu edukacyjnego „Budowanie kapitału”. Składa się on z następujących zagadnień (kliknij w strzałkę, aby rozwinąć listę):

Jak zbudować kapitał

Budowanie kapitału przez osobę młodą

Psychologia na co dzień

Jaką formę budowy kapitału wybrać?

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Michał jest moim mentorem (info): partnerem trzech cykli edukacyjnych. Więcej na temat jego dwudziestoletniego doświadczenia jako inwestor indywidualny, analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego jak i dla przyszłości Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”: Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów.
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika 🙂 Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Budowanie kapitału: wstęp

Budując kapitał musimy przede wszystkim uważać na pokusy związane z  kredytami i pożyczkami. Mamiące Naszą uwagę z każdej strony. Musimy bardzo uważać, żeby nie wpaść w spiralę długów. Zaciągnięcie jakiegokolwiek kredytu powinniśmy przemyśleć bardzo dokładnie. Stworzyć kilka wariantów i wybrać ten najlepszy. Przeanalizować wszystko co jest napisane drobnym druczkiem i sprawdzić niezbędne rzeczy, przykładowo: prognozy stóp procentowych, chociaż mało osób o tym w ogóle myśli. Łatwo stworzyć zobowiązanie z myślą jakoś to będzie…

Pamiętajmy, budowanie kapitału to proces długofalowy. Ze sprawami finansowymi, które będą dotyczyć naszego całego życia, pośpiech jest niewskazany. Na początek warto zebrać solidną wiedzę i sprawdzić swoje mocne i słabe strony nad którymi w przyszłości będziemy mogli pracować. Tworzenie kapitału to nie tylko excel i cyferki. Przede wszystkim tworzymy kapitał poprzez codzienne ludzkie decyzje. A jak to często z nami ludźmi bywa, błądzimy i nasze długoterminowe efekty często nie wyglądają najlepiej.

Dlatego warto pracować nad ulepszaniem niektórych aspektów naszego życia. Nikt nie jest idealny, ale za to jesteśmy otwarci na pozytywne zmiany. W przyszłości takie nastawienie może pomóc nam w znacznym stopniu uniknąć niepotrzebnych kłopotów.

Podsumowując: w tym cyklu edukacyjnym pokaże wam jak budowanie kapitału może przebiegać. Jak zarządzać finansami osobistymi. Z perspektywy:

• młodej osoby
• singla
• pary
• rodziny z dziećmi
• rodziny już bez dzieci
• emeryta

Teoretycznie każdy z nas wie jak zarządzać finansami, ale w momencie gdy spojrzymy na nasze konto pod koniec miesiąca efekt okazuje się inni niż oczekiwaliśmy.

Moja wizja budowania kapitału

Jak zdążyliście przeczytać w pierwszym wpisie jestem pasjonatem psychologii. Z tego powodu, chciałbym przedstawić Wam kilka ciekawostek na które zwracam uwagę podczas budowy kapitału. 

Nie zastanawialiście się nigdy dlaczego jedni potrafią bez problemu oszczędzać a drudzy wydają pieniądze bez opamiętania? Jaką przewagę mają Ci pierwsi? Czy są bardzo dobrze wykształconymi ludźmi i pieniądze trzymają się ich kieszeni? Nawet ludzie z ogromną wiedzą finansową mają problemy w zarządzaniu swoimi finansami osobistymi. Jak to możliwe? Jednej odpowiedzi nie ma. Ludzka psychika jest bardzo skomplikowana. Chociaż nikt nie powiedział, że nie można zmienić niektórych zachowań na naszą korzyść.

Nasze założenia odnośnie planów (jakichkolwiek) na przyszłość wyglądają tak jak na obrazku poniżej: „będzie dobrze, ewentualnie przez chwilę będzie przestój”:

A rzeczywistość przeważnie jest zgoła odmienna od zakładanego idealnego modelu naszych prognoz. Wygląda tak: 

Dlatego warto wziąć pod uwagę kolejny czynnik mający wpływ na nasze codzienne życie: psychologię. Dokształcać się poprzez czytanie i sprawdzanie różnych zależności na nas samych. Czyli po prostu warto postawić na edukację wielopłaszczyznową.

Na początku naszego cyklu o budowaniu kapitału zaczniemy od kilku artykułów z psychologii. Poszukam odpowiedzi co potencjalnie może rozpraszać osobę budującą kapitał i inwestora. Dodatkowo opiszę Wam ze swojej perspektywy aspekty na które zwróciłem szczególną uwagę.

Jak doskonale zdajecie sobie sprawę, każdy z nas się różni. Zagadnienia z psychologii nie możemy uchwycić w artykułach: „10 najczęstszych błędów poznawczych” lub „2 najtrudniejsze typy charakteru inwestora”. Jesteśmy ogromną mieszanką różnych czynników środowiskowych i nie tylko. Wydaje mi się, że czasami na siłę staramy się przyporządkować jakąś ciekawostkę z dziedziny psychologii do naszego życia. Psychologia tak samo jak inwestowanie nie należy do prostych dziedzin. Czasami pojawia się spora doza niepewności i ciężko nam jest odpowiedzieć A lub B.

Aspekt psychologii w tym cyklu obejmie kilka artykułów: poniżej znajdziecie listę czterech pierwszych. Następnie jeżeli spodoba Wam się taka forma podejścia do finansów, będzie możliwość poszerzenia zakresu o kilka następnych:

• • odroczona gratyfikacja

• • wyznaczanie celów

• • błędy poznawcze

• typy charakteru

Budowanie kapitału: podstawy

Żeby wiedzieć w ogóle jaki chcemy zbudować kapitał musimy na początku ustanowić cele jakie chcemy osiągnąć. Będą one różniły się w każdym indywidualnym przypadku.

• młodej osoby
• singla
• pary
• rodziny z dziećmi
• rodziny już bez dzieci
• emeryta

W momencie gdy ustaliliśmy nasze cele, musimy podjąć decyzję o tym w jaki sposób zgromadzimy kapitał:

• emigracja zarobkowa
• praca na etacie
• Rentier: oszczędności/inwestycje
• własna działalność

Jeżeli wiemy już w jaki sposób możemy wygospodarować nadwyżki finansowe na przyszłość. Możemy  zadbać o naszą strategię finansów osobistych o której Michał pisał szczegółowo tutaj: Jak inwestować: Moje cele i ograniczenia inwestycyjne. Strategia finansów osobistych a strategia inwestycyjna. Po prostu musimy nauczyć się jak zarządzać naszymi oszczędnościami. Żebyśmy mogli w prosty i łatwy sposób kontrolować swoje finanse. A przy okazji byli zabezpieczeni na ewentualne niekorzystne wydarzenia w naszym życiu.

Mamy już kapitał w wysokości kilku bądź kilkunastu tysięcy złotych w zależności od indywidualnego przypadku. Możemy pomyśleć w jaki sposób podzielić swoje zasoby. Dokonać odpowiedniego wyboru skierowanego w stronę naszych potrzeb, musimy zapoznać się z czterema obszarami:

• Poduszka bezpieczeństwa 
  • młoda osoba
  • singiel
  • para
  • rodzina z dziećmi
  • rodzina już bez dzieci
  • życie na emeryturze
• Decyzja o tym w jaki sposób zgromadzimy kapitał:
  • emigracja zarobkowa
  • praca na etacie
  • Rentier: oszczędności/inwestycje
  • własna działalność
• Strategia finansów osobistych  
  • młoda osoba
  • singiel
  • para
  • rodzina z dziećmi
  • rodzina już bez dzieci
  • życie na emeryturze
• Strategia inwestycyjna
  • młoda osoba
  • singiel
  • para
  • rodzina z dziećmi
  • rodzina już bez dzieci
  • życie na emeryturze

Budowanie kapitału: osoba zaawansowana

Odpowiednio wysoki kapitał rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych i powyżej przyniesie nam kolejne wyzwania. I z pewnością będziemy szukali okazji do korzystnych decyzji finansowych.

Prawdopodobnie będziemy mogli rozważyć inwestycje w nieruchomości. W takim momencie z pewnością będziemy musieli dogłębnie zbadać rynek. Sprawdzić nasze potencjale ruchy, które w przyszłości będą mogły przynieść nam dodatkowe korzyści. A w momencie niepowodzenia, mieć do dyspozycji dodatkową opcję

Kolejną możliwością przychodzącą wraz z większym kapitałem może być inwestycja w biznes. Jest też bardzo wielu zwolenników dywersyfikacji zgromadzonych środków. Wiele osób korzysta z kilku banków, żeby w momencie zawieruchy finansowej nie stracić całego kapitału. Inwestujemy w różne źródła w zależności od naszych potrzeb, mogą to być: akcje, obligacje, nieruchomości, lokaty, inwestycje za granicą, waluty itd… Każda strategia powinna być skrojona na miarę potrzeb. Bardzo często słyszymy uproszczenia typu: w wieku 40 lat to tylko bezpieczne inwestycje, w wieku 20 lat to hulaj dusza piekła nie ma. Tak naprawdę wszystko zależy od:

• • sytuacji finansów osobistych

• • osobowości

• • wiedzy

• posiadanego czasu

Pamiętajmy, zawsze warto szukać optymalnych rozwiązań sytuacji w której się znajdujemy. Z każdą dodatkową cegiełką wiedzy będzie nam coraz łatwiej podejmować decyzje o naszych finansach.

Budowanie kapitału: mistrz

Podobnie jak w innych dziedzinach życia, w momencie gdy poświeciliśmy już 10 000 godzin w naszym rzemiośle stajemy się mistrzem. U niektórych osób może to zająć trochę więcej czasu. Drugim zajmie to mniej czasu, np. z uwagi na fakt, że posiadali mentora. Zostali pokierowani przez ścieżkę finansów nie błądząc podczas swojej wędrówki. Pamiętajmy o tym, że wiele dziedzin nauki jest bardzo zbliżone w swojej tematyce. Dlatego osiągnięcie mistrzostwa w jednej pozwoli zdecydowanie łatwiej zdobyć mistrzostwo w drugiej.

Będąc mistrzami w budowaniu kapitału wszystkie rzeczy związane z finansami są dla nas proste. Przyglądając się naszym finansom mamy rozpisane kilka strategii. Kontrolujemy swój budżet na najwyższym poziomie, nie zdarzają się wpadki. A przede wszystkim jesteśmy spokojni o Nasz poziom życia na emeryturze.

Nie odczuwamy strachu przed nagłymi wypadkami. Po prostu zarządzamy swoimi pieniędzmi z tzw. chłodną głową. Osiągamy zadowalającą stopę zwrotu z naszych inwestycji i nie obawiamy się, że zabraknie nam pieniędzy od pierwszego. Nie trzymamy się kurczowo naszych decyzji życiowych. Mamy zaplanowanych kilka innych możliwości, które dadzą nam podobny efekt przy mniejszym nakładzie pracy i stresu.