Jak analizować bezpieczne aktywa

Po pierwszym praktycznym kroku, który postawiliśmy w poprzednim artykule powstaje kolejny: jak analizować bezpieczne aktywa? Niby odczytu przyszłej inflacji nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Jeżeli mówimy o 100% pewności to nikt z nas nie jest w stanie dokonać takiego odczytu. Tylko powstaje pytanie, czy warto się bać?

Ostatnio odbyła się konferencja NBP w którym został poruszony temat inflacji. Gdzie członkowie RPP wskazali, że powinniśmy spodziewać się stabilizacji inflacji do końca roku na poziomie 2%. Od razu osobie mniej doświadczonej nasuwa się pytanie: „a skąd oni wiedzą, przecież tego nie da się dokładnie określić!?”.

W 100% nikt tego nie będzie wiedział, jednakże możemy czerpać dodatkowe informacje z historii. Następnie brać pod uwagę czynniki makro-ekonomiczne. W szczególności politykę monetarną i jej wpływ na potencjalny wynik inflacji. Co  pozwoli nam w bliższym terminie ocenić co może stać się z inflacją. Dlatego w dzisiejszym wpisie opiszę Wam jak analizować bezpieczne aktywa, w szczególności obligacje indeksowane (inflacją i WIBOR-em) i lokaty.

To jest wpis z cyklu edukacyjnego „Droga inwestora„. Składa się on z następujących zagadnień:

1. Droga inwestora: od początkującego do mistrza
2. Droga inwestora: podstawy
   • Jak zbudować oszczędności na emeryturę
   • Długoterminowa inwestycja: giełda? fundusz? lokata? Analiza kosztów opłat za zarządzanie aktywami w funduszach inwestycyjnych
   • Jak zdobyć kapitał na inwestowanie: podwyżka 100/500/1000 złotych
   • Jak inwestować w akcje: podstawy
   • Jak inwestować w obligacje: przegląd najważniejszych rzeczy
   • Jak kupić obligacje skarbowe na rynku pierwotnym
   • Inwestycja w obligacje skarbowe: ryzyka, szanse, wyliczenia
   • Jak analizować bezpieczne aktywa: lokata + obligacja<— jesteś tutaj
   • Bony skarbowe i pieniężne: rynek pieniężny
   • Obligacje korporacyjne: co warto wiedzieć?
   • Jak inwestować w obligacje skarbowe: podstawy
   • Fundusz Inwestycyjny: co warto o nim wiedzieć?
   • ETF
   • Kontrakty terminowe
   • Opcje
   • Forex
   • Produkty strukturyzowane
   • Analiza techniczna
   • Analiza fundamentalna
   • Bilans
   • Rachunek zysków i strat
   • Cash flow
   • Podstawy makroekonomii
   • Wartość pieniądza w czasie
   • Beta
   • Jak złożyć zlecenie kupna instrumentu finansowego
   • Surowce
   • Waluty
   • Roczna kapitalizacja (stopa zwrotu) z inwestycji: co warto wiedzieć?
   • Excel w inwestowaniu
   • Psychologia w inwestowaniu
     • odroczona gratyfikacja
     • Wyznaczanie celów (również noworocznych)
     • błędy poznawcze
     • typy charakteru
3. Droga inwestora: osoba zaawansowana
   • Obligacje
     • Wycena obligacji: obligacje zero-kuponowe/ obligacje kuponowe
     • Wycena obligacji: zaawansowane przykłady
     • Cena czysta/cena brudna obligacji
     • Czas trwania obligacji
     • Wypukłość obligacji
   • Kolejne kalsy aktywów, np. akcje: po zakończeniu poziomu podstawowego
4. Droga inwestora: mistrz
   • Obligacje
     • Obligacje zamienne na akcje
     • Strategie zarządzania portfelem obligacji

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Michał jest moim mentorem (info): partnerem trzech cykli edukacyjnych. Więcej na temat jego dwudziestoletniego doświadczenia jako inwestor indywidualny, analityk akcji/zarządzający przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić zarobki/PKB w Polsce. I sprawić aby miliony Polaków wróciły z imigracji do Polski. W tym celu Michał od 2007 roku prowadzi swojego bloga, gdzie już stworzył (i dalej tworzy) bazę wiedzy na temat inwestowania, gospodarki, demografii. Generalnie rzeczy ważnych dla każdego jak i dla przyszłości Polski. W tym celu stworzył między inny ten wpis: Jak rozpocząć inwestowanie? Co najpierw przeczytać lub zrobić? oraz poniższe cykle edukacyjne:

1. 10 artykułów:  „Jak inwestować przy pomocy funduszy inwestycyjnych oraz bezpośrednio na giełdzie?”
2. 10 artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”: Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?
3. Cykl edukacyjny 8 artykułów analizujący: Cykl Kondratiewa, krach 1929, demografię Japonii wersus Polska oraz fundamentalną analizę rynku miedzi, złota, ropy naftowej i gazu ziemnego: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów.
4. Seria edukacyjna dwudziestu artykułów „Jak zrobić z Polski drugi Londyn i podwoić wynagrodzenia?„
5. Seria edukacyjna o cyklu dziesięcioletnim (kilkanaście artykułów):  Prawdziwy rynek pracownika 🙂 Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego -2 mln pracowników! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce

W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Jak analizować bezpieczne aktywa: WIBOR + stopy procentowe

O wskaźniku WIBOR będzie dzisiaj krótko, z uwagi na fakt, że temat jest mocno związany ze stopami procentowymi. I żeby kompleksowo przedstawić temat, będziemy musieli w przyszłości mocno zagłębić się w makro-ekonomię. Osoby początkujące powinny zapoznać się z wykresem poniżej, przedstawiający zależność pomiędzy stopą procentową referencyjną i WIBOR-6M:

Opracowanie własne na podstawie danych stooq.pl

Jak możemy zauważyć, nasze wskaźniki prawie nakładają się na siebie. Z delikatnym odchyleniem około 0,5%. Żeby móc dobrze zrozumieć, dlaczego aktualnie mamy takie niskie stopy procentowe. Trzeba by było stworzyć analizę makro-ekonomiczną gospodarki. Może w przyszłości Michał pokusi się o taką analizę i wyjaśnienie dlaczego w tym momencie mamy taki odczyt stóp procentowych. Co w przyszłości pomoże Wam podczas inwestowania np. w obligacje indeksowane WIBOR-em 6 miesięcznym.

Jak analizować bezpieczne aktywa:  brak wiedzy

Na początek chciałbym Wam opisać moje zdanie dotyczące prognozowania inflacji i obierania jedynej słusznej strony (inwestowanie w obligacje indeksowane inflacją jest: albo dobre albo złe).

Powiedzieć, że obligacje indeksowane inflacją to ogromne ryzyko to tak samo jakby nie wychodzić z domu, bojąc się, że rozjedzie nas samochód. Na składowe inflacji składa się kilkanaście parametrów. Tak samo jak na ryzyko potrącenia nas przez samochód. Odpowiedź na pytanie czy rozjedzie nas auto i czy obligacje indeksowane inflacją to zło zawsze brzmi: to zależy.

Przykładowo jak będziemy wchodzili na przejście dla pieszych bez rozglądania się dookoła to zwiększamy prawdopodobieństwo, że rozjedzie nas samochód. Tak samo jest z kupowaniem obligacji ze zmiennym parametrem (czyli w tym przypadku indeksowaną inflacją lub WIBOR-em). Jeżeli kupimy obligację nie mając zielonego pojęcia dlaczego i powiemy: „jakoś to będzie”. To będziemy mieli problem. Jednakże w momencie gdy będziemy znali wszystkie czynniki ryzyka i potencjalnego zysku. Zestawimy ze sobą wszystkie parametry i będziemy wiedzieli czy warto.

Tak samo jak napisałem w poprzednim artykule: lokaty czy konta oszczędnościowe to brak ryzyka? Oczywiście, że nie. Również wystawiamy się na ryzyko stopy procentowej. I przy okazji niedogodności z ciągłym lataniem za promocjami bankowymi. Bo tak naprawdę ciężko teraz dostać rozsądną ofertą na rok, dwa lata czasu. I dodatkowo ulokować większy kapitał, większość promocji jest na małe kwoty do 10 tys. złotych., czasami do 100 tys.

Jak analizować bezpieczne aktywa:  strach

Strasznie ludzi upadkiem Państwa jest jednym z najlepszym narzędzi na wzbudzenie zainteresowania. Porównałbym ten zabieg do takiej sytuacji: kupujemy samochód 5 letni. I znajomy, który nie lubi danej marki mówi nam: „uważaj, bo samochód może się rozpaść”. My mamy trochę wiedzy o samochodach i wiemy, że to bzdury. Podobnie jest z inwestowaniem w instrumenty wymagające większej wiedzy. Nie robimy tego na hurra, nie wrzucamy całego kapitału, tylko rozważnie staramy się dokonać decyzji. Jak nie mamy wiedzy, zdobywamy ją żeby w przyszłości czerpać profity.

Tutaj nie chodzi o to żeby patrzeć każdej osobie w świecie finansów na ręce 1:1 bo większość rzeczy o których mówimy mogą okazać się błędne. Popatrzmy przykładowo na rzeczy o których non stop trąbią w mediach, które tak naprawdę się nie sprawdziły do obecnej chwili:

• po kryzysie 2008 r. miała być hiperinflacja stworzona przez luzowanie ilościowe (QE z ang. quantitative easing)
• banki miały znowu upaść i system miał się zawalić

Oczywiście wyżej wymienione zdarzenia mogą się wydarzyć. W szczególności gdy nastąpi po sobie fala różnych czynników w tym samym czasie. I po prostu powstanie kryzys. Tylko tutaj nie o to chodzi. Warto patrzeć szeroko na zagadnienia związane z finansami, ale bez odpowiedniej wiedzy nie będziemy w stanie tego zrobić. Tym akapitem chcę Was zachęcić do patrzenia trochę szerzej, nie ograniczając się do jednej rzeczy.

Jak analizować bezpieczne aktywa: lokata, inflacja i WIBOR

Pamiętajcie, kupcie w dołku a sprzedajcie na górce! Popatrzcie ile mogliśmy złapać górek i dołków w tak krótkim czasie! Oczywiście jakbyście zapytali mnie teraz:

„no dobra Bartek, co kupić? co sprzedać?” .  Każdy postrzega inaczej swoją drogę finansową i nie ma prostych odpowiedzi. To zależy przede wszystkim od:

• ryzyka,
• czasu (dla jednej osoby długoterminowe inwestowanie to 1 rok, dla kolejnej powyżej 5 lat),
• swojej sytuacji finansów osobistych,
• swojej wiedzy,
• odporności na stres,
• pewności swoich decyzji (co wiąże się z pułapkami: np. heurystyką/efektem potwierdzenia”).

Może mój przekaz dotrze do jednej osoby, która zmieni swój punkt patrzenia na giełdę i właśnie to będzie sukcesem. Nie będziemy wałkować tematu cudów, jednej najskuteczniejszej metody na inwestowanie.

Przechodząc do meritum popatrzmy teraz jak wyglądał WIBOR 6M, inflacja CPI r/r, średnie oprocentowanie lokat do 2 lat, średnie oprocentowanie lokat powyżej 2 lat:

Opracowanie własne na podstawie danych stooq.pl, bankier.pl

Popatrzy teraz jak wygląda odchylenie standardowe (możemy również spojrzeć na wykres i intuicja podpowie nam, który walor miał najwyższe wahania). Poniżej zamieszczam liczby:

do 2 lat włącznie: 1,2%
powyżej 2 lat: 0,6%
WIBOR 6M: 1,4%
Inflacja CPI r/r: 1,8%

Odchylenie standardowe po prostu pokazuje nam jak wartości odchylały się od średniej każdego parametru. Czyli za najmniej ryzykowne możemy uznać lokaty powyżej 2 lat.

Inwestując swoje pieniądze w lokaty również narażamy się na ryzyko. Przykładowo wzięlibyśmy lokatę w 2007 z dobrym oprocentowaniem na 3% na 2 lata. Bo przykładowo nie każdemu chce się latać non stop do banków. A patrzymy po roku na średnie oprocentowanie: 4%. Jakbyśmy porównali ten dodatkowy  1% to mamy prawie 33% różnicy!

No dobra Bartek, ale popadasz w paranoje, kto bierze lokaty na 2 lata? Przecież to się w ogóle nie opłaca. No dobra, to popatrzcie sobie na kolejne dwa okresy:

• 2009-2011
• 2012-2014

Widzicie? Na lokatach też podejmujemy pewnego rodzaju ryzyko.

Jak analizować bezpieczne aktywa: lokaty są złe?

Mogłoby się wydawać, że jednak lokaty długoterminowo to lepszy pomysł niż krótkoterminowo. A może obligacje? Jak zawsze odpowiedź brzmi: to zależy. Przyjrzyjmy się teraz dwóm sytuacjom

• Lokaty dawały nam 4,5 do 5% na początku 2005 roku (załóżmy, że w marcu), popatrzmy na obligację 10 letnią indeksowaną inflacją: tutaj już mogliśmy otrzymać 6% (źródło)
• A w październiku 2005 roku lokaty dawał od 3,5% do 4% (wykres powyżej) a już 10 letnia obligacja tylko 4,5% (źródło)

Przykładowo w styczniu obligacja indeksowana inflacją była super okazją, a w październiku to warto by było pokusić się na lokatę.

Jak analizować bezpieczne aktywa: WIBOR + Inflacja

Na początku tego akapitu warto by było przyjrzeć się na wykres WIBOR-u 6M i inflacji:

Opracowanie własne na podstawie danych stooq.pl, bankier.pl

Możemy zauważyć sporą rozbieżność w oprocentowaniu, poniżej kolejny wykres:

Opracowanie własne na podstawie danych stooq.pl, bankier.pl

Od razu pomyślimy sobie, jakbyśmy kupili obligacje w 1997 to istna żyła złota. Czy, aby na pewno? Przejrzałem historię emisji obligacji indeksowanych WIBOR-em i niestety pierwsza emisja odbyła się w 2003 r. (źródło). Może wcześniej Skarb Państwa sprzedawał swoje obligacje na rynku pierwotnym? Może ktoś z czytelników pamięta w jaki sposób przebiegała emisja i kto mógł kupić obligacje.

Jak analizować bezpieczne aktywa: Inflacja CPI r/r

Napisałem Wam w ostatnim artykule, że bardzo ważnym czynnikiem na który powinniśmy zwrócić uwagę jest miesiąc zakupu obligacji. Popatrzcie na tabelę, która przygotowałem dla inflacji od 1992 roku:

Opracowanie własne na podstawie danych bankier.pl

Tak naprawdę w tabeli znajdziemy bardzo dużą ilość liczb. Więc warto przyjrzeć się zsumowanym wartością w poszczególnych miesiącach i zobaczyć w którym wystąpił najwyższy odczyt inflacji. Poniżej przygotowałem grafikę:

Opracowanie własne na podstawie danych bankier.pl

Najlepszym miesiącem pod względem wysokości inflacji okazał się styczeń. Przykładowo jeżeli porównalibyśmy sobie różnicę pomiędzy grudniem a styczniem. To wynosi około 29 punktów. Co może przełożyć się na prawie 13% różnicę (porównując 29/225: grudzień) lub prawie 11,5 % porównując do stycznia. Dosyć spora różnica, prawda? A każdy punkt procentowy przy naszych obligacjach jest na wagę złota. Dlatego warto pamiętać o takiej zależności.

Dosyć ciekawym zjawiskiem jest deflacja, która wystąpiła w ostatnich prawie 3 latach. Jak wiadomo, była spowodowana spadkiem cen surowców. Poniżej przygotowałem dla Was wykres ilości ujemnych odczytów miesięcznych inflacji w danym roku:

Opracowanie własne na podstawie danych bankier.pl

Jak analizować bezpieczne aktywa: wyciąganie wniosków

Nas inwestorów giełdowych powinna cechować otwartość na konstruktywną krytykę i chęć wyciągania wniosków. Nie wiem czy zauważyliście, ale moje wnioski z powyższego akapitu są błędne. Dlaczego?

Dlatego, że aktualna inflacja znajduje się w trendzie spadkowym od 1992 roku, i jak wiadomo każdy kolejny miesiąc następujący po styczniu powinien być gorszy (ogólnie sumując nasze odczyty). Przygotowałem drugi wykres: inflacji aktualnej i odwróconej, spójrzcie poniżej:

Opracowanie własne na podstawie danych bankier.pl

I zestawiłem drugi raz sumę poszczególnych miesięcy dla odwróconej inflacji (czyli tej niebieskiej w trendzie wzrostowym). Spójrzcie na wyniki:

Opracowanie własne na podstawie danych bankier.pl

Moje wnioski na temat inflacji CPI r/r są błędne. Generalnie powinienem szukać zależności w inflacji CPI m/m, jednakże ten wskaźnik nie jest brany pod uwagę przy ustalaniu kuponu/oprocentowania dla obligacji.

Zachęcam Was do zgłębiania wiedzy samodzielnie a w szczególności jeżeli macie taką możliwość warto mieć mentora z większym doświadczeniem. Dzięki Michał za cenne uwagi 🙂

Jak analizować bezpieczne aktywa: podsumowanie

Teraz najważniejsza rzecz:

Pamiętajcie, że przy ustalaniu oprocentowania dla obligacji odczyt inflacji jest za poprzedni publikowany miesiąc. Czyli:

jeżeli teraz chcielibyśmy kupić obligację w kwietniu to kupon/oprocentowanie wynosi 2,4% (0,2% marży + inflacja za luty 2,2% CPI r/r).

Dodatkowo, jeżeli weźmiemy pod uwagę obligację 10-letnią indeksowaną inflacją to za rok (jeżeli odczyt inflacji pozostałby taki sam) moglibyśmy uzyskać: 1,5 marży + 2,2% czyli =3,7% kapitalizacji. I następnie w kolejnym roku odczyt byłby ponawiany, aż do ostatniego 9 roku.

Na koniec chętni mogą sobie doczytać raport inflacyjny przygotowywany przez NBP za miesiąc marzec 2017 r.

Jak analizować bezpieczne aktywa: artykuły, które pomogą Ci zrozumieć wpis:

1. 1. Stopy procentowe na co dzień: referencyjna, depozytowa, lombardowa, redyskontowa

1. 1. Inwestycja w obligacje skarbowe: ryzyka, szanse, wyliczenia

1. 1. Jak kupić obligacje Skarbowe: rejestracja, aktywacja, zakup

1. 1. Jak wycenić obligacje: wpływ czasu na cenę obligacji + kupony kwartalne i półroczne

1. 1. Wycena obligacji kuponowej i zero-kuponowej na przykładach

1. 1. Co powoduje inflację? Analiza podaży pieniądza, cen ropy i rentowności obligacji

1. 1. Jak inwestować bezpiecznie i zyskownie: własna strategia inwestycyjna

1. 1. Uwaga nadciąga inflacja i koniec świata: analiza koszyka inflacyjnego w Polsce
2. Wartość pieniądza w czasie: dyskontowanie i kapitalizacja przepływów pieniężnych