Marża odsetkowa netto: wstęp

Dziś do warsztatu zagościł wskaźnik marży odsetkowej netto. Bardzo często używany jest w sektorze bankowym. Pokazuje nam jaki wynik osiągnął bank na aktywach odsetkowych. W tym artykule przyjrzę się w jaki sposób wskaźnik jest skonstruowany, na jakie pułapki musimy uważać. A na końcu pokażę Wam jak wygląda wskaźnik na przykładzie banku ING.

Marża odsetkowa netto: cykl edukacyjny

To jest wpis z cyklu edukacyjnego: poznaj sprawozdanie finansowe od praktycznej strony!

Przypominam też, że stworzyliśmy z Michałem specjalną grupę na Facebooku. Która jest związana tylko z tym cyklem edukacyjnym. Zachęcam do dołączenia:  „Pierwsze kroki Janusza Biznesu: KLIKNIJ TUTAJ”. I śledzenia moich dalszych poczynań.

Marża odsetkowa netto: definicja 

Z odnalezieniem definicji na temat marży odsetkowej netto nie będziemy mieli problemu. Standardowo wchodzimy na Wikipedię i odczytujemy informacje:

Schody pojawiają się w momencie gdy musimy sami obliczyć nasz wskaźnik. Bo nie wiemy czym są aktywa dochodowe i koszty odsetkowe, dlaczego? Spójrzmy sobie jak wygląda bilans banku ING w kolejnym akapicie.

Marża odsetkowa netto: jak wygląda bilans banku

Tak prezentują się aktywa banku ING:

Źródło: sprawozdanie finansowe ING 

Od razu powstaje pytanie: które z tych aktywów są aktywami dochodowymi? Teoretycznie mogą być to wszystkie aktywa. Z założenia aktywa mają przynosić nam dochód w przyszłości (z pewnością przychód, z dochodem to już różnie bywa.). Jak spojrzymy sobie szybko na każdą z pozycji aktywów powyżej, to nie ma w sumie do czego się przyczepić. Czy to oznacza, że do obliczania wskaźnika bierzemy pod uwagę aktywa razem? Jeżeli tak to przecież otrzymamy wskaźnik ROA, czyli zysk netto podzielony przez sumę aktywów.

Osobiście przeszukałem sporą cześć internetu, nie znalazłem odpowiedzi. Szukałem również po stronach zagranicznych i nie otrzymałem dokładnego wzoru do obliczenia wskaźnika marży odsetkowej netto. Dlatego postanowiłem napisać do relacji inwestorskich banku ING. Może oni mi podpowiedzą w jaki sposób wskaźnik jest obliczany. Całą historię opisałem w kolejnym akapicie.

Źródło: sprawozdanie finansowe ING 

na początku chciałbym pogratulować bardzo profesjonalnej strony relacji inwestorskich. A teraz chciałbym zapytać o wskaźnik marży odsetkowej netto: jakie pozycje brane są pod uwagę do jego obliczenia. Wiem, że w liczniku jest to wynik odsetkowy a w mianowniku są to aktywa odsetkowe (czy mógłbym prosić o rozwinięcie tego pojęcia, jakie dokładnie pozycje znajdują się w aktywach odsetkowych?). Znalazłem u Państwa na stronie arkusz excel, niestety w nim nie ma podanej formuł w jaki sposób liczony jest wskaźnik marży odsetkowej netto.

I po paru godzinach otrzymałem odpowiedź:

Panie Bartłomieju, bardzo dziękujemy za komplement. Do aktywów odsetkowych zaliczamy następujące pozycje:

1. Kredyty i inne należności udzielone innym bankom,
2. Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat,
3. Wycena instrumentów pochodnych,
4. Inwestycje,
5. Pochodne instrumenty zabezpieczające,
6. Kredyty i inne należności udzielone klientom,
7. Należności od klientów z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu.

W aktywach banku ING możemy znaleźć 13 pozycji. W przypadku wskaźnika marży odsetkowej netto powinniśmy wziąć pod uwagę tylko 7 pozycji, które zostały powyżej wymienione. Dodatkowo w pliku excelowskim podanym na stronie banku ING znalazłem kolejny, bardzo ważny szczegół. Przeczytajcie sobie poniższą informację dodatkową zawartą w pliku:

5*) Suma wyniku odsetkowego dla 4 kolejnych kwartałów / średnia wartość aktywów odsetkowych dla 5 kolejnych kwartałów

Źródło: ING dane w xls

Podsumowując, tak wygląda nasz wzór:

Przeważnie jak liczymy wskaźnik, to bierzemy pod uwagę sumę 4 kwartałów do np. średniej z 4 kwartałów. W tym przypadku mamy średnią wartość aktywów odsetkowych dla 5 kolejnych kwartałów. Warto o tym wiedzieć, bo w przypadku, gdy obliczalibyśmy w standardowy sposób nasz wskaźnik to otrzymywalibyśmy błędny wynik. Chociaż z doświadczenia mogę Wam napisać, że taka forma obliczania wskaźnika nie jest idealna dla wszystkich banków. Dlaczego? Niektóre z banków liczą go inaczej, dlatego zawsze trzeba sprawdzać co podaje nam bank w sprawozdaniu finansowym.

Marża odsetkowa netto: gotowy wskaźnik

Dla osób mniej dociekliwych jest również rozwiązanie: branie wskaźnika z oficjalnych stron banków. Tylko narażacie się na sporo ryzyko. Nie będziecie wiedzieli co dokładnie jest liczone we wskaźniku. W momencie gdy ktoś z Was zastanawiałby się, co dokładnie zawiera nasz wskaźnik to odpowiecie sobie: a coś tam z marżą i z aktywami. Bardzo często diabeł tkwi w szczegółach. Zobaczcie sobie ile wskaźników można obserwować na poniższej grafice:

Źródło: prezentacja ING

Marża odsetkowa netto: wykres marży banku ING

Tak kształtowała się marża odsetkowa banku ING w procentach:

Wiemy, że bank generuje 2,93% z wyniku z aktywów odsetkowych rocznie. Jest to jedna z gałęzi operacyjnych banku, obok niej mamy jeszcze działalność prowizyjną. Jak możecie zauważyć, od 2008 roku bank bardzo mocno poprawił wskaźnik marży odsetkowej netto. Dodatkowo warto pamiętać o tym, że z roku na rok zwiększały się aktywa odsetkowe banku, poniżej wykresy:

Dlatego sporym sukcesem banku jest zwiększanie marży odsetkowej przy coraz wyższych aktywach. Gdyby aktywa pozostawały na niezmienionym poziomie to byłoby łatwiej taki wynik wypracować. Prawie zawsze wraz ze wzrostem wysokości aktywów pojawia się problem z możliwościami pożyczkowymi banków. Przecież każdemu kredytu nie można dać. W sumie można, ale sytuacja skończyłaby się podobnie jak w 2008 roku.

Marża odsetkowa netto: podsumowanie

Przy obliczaniu wskaźników zawsze warto brać pod uwagę szczegóły. W momencie gdy nie możecie znaleźć odpowiedniej wiedzy do obliczenia wskaźnika, musicie improwizować. Szukajcie różnych wyjść z sytuacji, dzięki czemu będziecie mogli pomyślnie rozwiązać waszą zagadkę inwestycyjną.