Bony skarbowe i pieniężne: wstęp

Ostatnio opisałem dla Was wstęp do obligacji. Dzisiejszy temat będzie kontynuacją podstaw związanych z instrumentami w rodzaju obligacji. A dokładnie to przedstawię Wam bony skarbowe i pieniężne. Postaram się odpowiedzieć na pytanie: czym są, kto dokonuje emisji, co powinien wiedzieć o nich początkujący inwestor.

Bony skarbowe i pieniężne: lista

Poniżej macie listę podlinkowanych wpisów. Klikając na strzałkę możecie rozwinąć każdą z list.

Jak zbudować oszczędności na emeryturę

Sprawozdania spółki akcyjnej

Podstawy inwestowania

Co warto wiedzieć o Obligacjach

Analiza fundamentalna i techniczna

Instrumenty Finansowe

Psychologia w inwestowaniu

Powyższy cykl edukacyjny powstaje w ramach współpracy z Michałem Stopką. Więcej o jego osobie przeczytacie tutaj.

Marzeniem Michała jest zbudowanie silnie wyedukowanego ekonomicznie społeczeństwa. Jest to jeden z kluczowych elementów, dzięki któremu Michał chce podwoić w Polsce zarobki: Jak podwoić wynagrodzenia i rozwiązać wszystkie problemy Polski? Podwoić PKB! Michał chce abyśmy razem tworzyli warunki aby Polska stała się drugim Londynem: Zróbmy z Polski drugi Londyn (!) Warsztat Analityka. W szczególności Michał stawia na rozwój rynku kapitałowego i przedsiębiorczości, nie tylko słownie. Również zaangażował się finansowo w pomoc przy rozwoju mojego bloga. Będąc partnerem tego cyklu edukacyjnego. Pamiętajcie, decyzja każdego z Was o tym czy pomożecie drugiej osobie, może wpłynąć na losy naszego kraju. Tylko powstaje pytanie, ilu nas będzie? I czy będziemy wspólnie walczyć o dobro nas wszystkich. Pojedynczo jesteśmy tylko nic nieznaczącymi jednostkami. W grupie tworzymy ogromną siłę, która ma wpływ na przebieg spraw w Polsce.

Bony skarbowe i pieniężne: rynek pieniężny

Tak jak wspominałem w swoim poprzednim wpisie o akcjach, że inwestowanie to ciągła nauka. Warto wiedzieć, gdzie szukać informacji na tematy związane z finansami. Bardzo dobrym sposobem jest szukanie u źródła: bezpośrednio w ustawach.  A w szczególności warto przeczytać akt prawny i znaleźć interesujące nas informacje. Dlatego wstępnie sprawdźmy jak opisany został rynek pieniężny i jego instrumenty przez ustawodawcę:

Art. 3 pkt. 27) rynku pieniężnym – rozumie się przez to system obrotu instrumentami finansowymi opiewającymi wyłącznie na wierzytelności pieniężne, o terminie realizacji praw, liczonym od dnia ich wystawienia albo nabycia w obrocie pierwotnym, nie dłuższym niż rok;

Art. 3 pkt. 28) instrumentach rynku pieniężnego – rozumie się przez to papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe, wyemitowane lub wystawione na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym;

źródło: ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi

Jeżeli ktoś z Was dokładnie nie zrozumiał co chciał przekazać ustawodawca to nie przejmujcie się. Poniżej postaram się opisać temat bardziej przystępnym językiem. Pamiętajcie, trening czyni mistrza, więc nie ma sensu się zrażać: Wyznaczanie celów (również noworocznych).

Jakie możemy znaleźć na rynku pieniężnym instrumenty finansowe? O tym poniżej:

• bony skarbowe
• bony pieniężne
• depozyty na międzybankowym rynku pieniężnym
• obligacje przedsiębiorstw krótkoterminowe
• certyfikaty depozytowe

Podsumowując informacje jakie warto zapamiętać o rynku pieniężnym to, że ich zapadalność (czas trwania na rynku) nie może być dłuższy niż rok. I uznajemy wierzytelność pieniężną jako kwotę wyrażoną w złotych (przykładowo 10 000 zł). Na koniec warto wspomnieć, że istnieje możliwość handlu bonami pieniężnymi i skarbowymi.

Bony pieniężne

Zanim zacznę opisywać bony pieniężne warto znać istotną różnicę pomiędzy bonami pieniężnymi a skarbowymi. Bony skarbowe emituje Ministerstwo Finansów a bony pieniężne Narodowy Bank Polski, zgodnie z poniższą grafiką:

Bony pieniężne są krótkoterminowymi papierami wartościowymi emitowanymi przez Narodowy Bank Polski. Ich wartość nominalna wynosi 10 000 złotych, okres do wykupu może trwać: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 14, 28, 91, 182, 273 i 364 dni.

Nabywcami bonów pieniężnych na rynku pierwotnym (przetarg na bony pieniężne) mogą być banki, które mają status dealera bonów pieniężnych. Dodatkowo kupującym na rynku pierwotnym może być BFG (Bankowy Fundusz Gwarancyjny) zgodnie z  UCHWAŁA NR 30/2003 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 12 września 2003 r. Poniżaj zamieszczam Wam listę dealerów obowiązująca od 1 stycznia 2017 r.:

Źródło: NBP

Jeżeli chodzi o rynek wtórny (gdzie odbywa się handel bonami pieniężnymi) to dealerami mogą być podmioty wymienione powyżej oraz wszystkie banki.

Bony pieniężne służą jako instrument w operacjach otwartego rynku. W szczególności ułatwiają utrzymanie płynności bankom komercyjnym oraz utrzymanie stóp procentowych na rynku międzybankowym na odpowiednim poziomie. W przetargach na bony pieniężne można zakupić bony o różnym okresie zapadalności. Przeważnie jest to okres 7 dni, chociaż mogą zdarzyć się dłuższe lub krótsze. Poniżej macie obrazek jak wygląda część zestawienia z 2016 r.:

Źródło: NBP

Jak sami możecie zauważyć powyżej, bardzo często znajdują się 2 rodzaje operacji: podstawowa i dostrajająca. O nich kilka słów poniżej:

Podstawowe operacje otwartego rynku odbywają się regularnie. W szczególności do ich obsługi wykorzystuje się krótkoterminowe papiery wartościowe, których rentowność wyznacza stopa referencyjna. Służą przeważnie do realizacji celów polityki pieniężnej.

Operacje dostrajające można scharakteryzować dosyć krótko: pojawiają się w momencie nieoczekiwanych zakłóceń płynności w systemie bankowym. Jak możecie zauważyć powyżej, przeważnie ich czas obecności na rynku jest zdecydowanie krótszy w porównaniu do operacji podstawowych.

W najbliższym czasie powstanie cykl edukacyjny wyjaśniający podstawowe rzeczy związane z finansami. Jeżeli przykładowo nie wiesz dokładnie czym są stopy procentowe i dlaczego są tak ważne dla naszej sytuacji finansowej. To wszystkiego dowiesz się z kolejnych artykułów.

Bony skarbowe

Według słowniczka NBP bony skarbowe są krótkoterminowymi papierami dłużnymi emitowanymi przez Rząd. Biorąc pod uwagę fakt, że Państwo bardzo rzadko staje się niewypłacalne to można napisać, że bony skarbowe są bardzo bezpieczne. Co z tego wynika? Mamy niski poziom ryzyka i w zamian za lokację w ten papier otrzymujemy niskie oprocentowanie. Chciałbym w tym momencie żebyście zapamiętali sobie bardzo ważną zasadę. Wraz ze spadkiem ryzyka zdecydowanie spada nam oprocentowanie (dochodowość) danego produktu (jak dane wydarzenie jest prawie pewne, to nie otrzymamy w zamian kokosów…).

Bony skarbowe podobnie jak pieniężne mają wartość nominalną 10 000 zł. Posiadamy dwie możliwości emisji bonów od 1 do 90 dni i od 1 do 52 tygodni. Dodatkowo warto wspomnieć, że dochodem z bonów jest dyskonto (czyli naszym zyskiem jest różnica pomiędzy kupnem a sprzedażą bonu).

Przykładowo: mamy dyskonto w wysokości 4% a nasz bon skarbowy kosztuje 10 000 zł. To kupujemy bon w tym przypadku za 9615,38 zł. Bardzo łatwo możecie skojarzyć sobie ten fakt z kupowaniem w sklepie. Często możemy przeczytać, że produkty są: „w dyskontowych cenach”.

Kto może kupować bony skarbowe w momencie przetargu? Na rynku pierwotnym (przetarg na bony skarbowe) nabywcami obligacji skarbowych mogą być DSPW (dealerzy skarbowych papierów wartościowych). Możemy znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów ranking w konkursie na kandydata DSPW na 2017 r. Czyli spis  kandydatów na dealera na bonów skarbowych w bieżącym roku:

Źródło: Ministerstwo Finansów

Dla chętnych osób, możecie sobie zobaczyć jak wygląda zestawienie bazy transakcyjnej bonów skarbowych. Na dole pod grafiką macie źródło odnoszące się do strony Ministerstwa Finansów, w której znajduje się plik excel ze wszystkimi danymi o transakcjach na bonach skarbowych:

(kliknij na obrazek, aby otworzyć w nowym oknie)

Źródło: Ministerstwo Finansów

Rynkiem wtórnym dla obligacji skarbowych jest platforma BondSpot TreasuryPoland, na której odbywają się transakcje pomiędzy zainteresowanymi podmiotami.

Na koniec bardzo ważną informacją przygotowaną przez ustawodawcę jest paragraf 6 rozporządzenia ministra finansów z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie warunków emitowania bonów skarbowych, mówiący o tym, że:

§ 6 ust. 1. Bony mogą być nabywane przez osoby fizyczne, osoby prawne lub spółki nieposiadające osobowości prawnej.
§ 6 ust. 2. Bony mogą być przedmiotem obrotu między podmiotami, o których mowa w ust. 1, przy zachowaniu warunków wynikających z przepisów regulujących obrót dewizowy, a także obrót instrumentami finansowymi oraz nadzór nad rynkiem kapitałowym.
Źródło: rozporządzenia ministra finansów z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie warunków emitowania bonów skarbowych

Z tego przepisu wynika, że można kupić bony skarbowe będąc osobą fizyczną lub osobą prawną. Chociaż kwota nominalna wynosząca 10 000 zł może być przeszkodą dla wielu małych inwestorów.

Bony skarbowe i pieniężne: ciekawostki

Przykładowo bony skarbowe możemy nabyć na rynku wtórnym, lub poprzez bank, który ma dostęp bezpośrednio jako dealer.

Jak już jesteśmy przy temacie nabywania bonów skarbowych to warto żebym wspomniał o TFI. W szczególności o funduszach obejmujących rynek pieniężny. Okazuje się, że jeden z wybranych przeze mnie przypadkowo funduszy posiadał w swoim portfelu bon skarbowy.

(kliknij na obrazek, aby otworzyć w nowym oknie)

Źródło: Allianz Fundusz Inwestycyjny Otwarty Subfundusz Allianz Pieniężny strona nr.7

Akurat sprawozdanie finansowe jest z 2013 r. Po prostu chciałem zwrócić waszą uwagę na fakt, że warto czytać sprawozdania finansowe nie tylko spółek o których pisał niedawno Michał: Sprawozdanie finansowe spółki giełdowej odpowiedzią dlaczego kursy na giełdzie zmieniają się.

Bony skarbowe i pieniężne: podsumowanie

W tym wpisie chciałem Wam przedstawić ogólną charakteryzację bonów skarbowych i pieniężnych. W szczególności żeby nie wrzucać do jednego koszyka: obligacji, bonów skarbowych, bonów pieniężnych. Wszystkie instrumenty wydają się bardzo podobne. Jednakże ich cel emisji i wartość nominalna mogą się mocno różnić.

Przedstawiłem Wam podstawy, które przydadzą się początkującemu inwestorowi w zdobywaniu szerokich kompetencji związanych z rynkami finansowymi.

Literatura:

http://www.nbp.pl/akty_prawne/dzienniki_urzedowe/2003/dzu15_03.pdf (strona 50)

https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/bon-pieniezny

http://www.infor.pl/akt-prawny/U05.2003.015.0000024,uchwala-nr-302003-zarzadu-narodowego-banku-polskiego-w-sprawie-emitowania-bonow-pienieznych-narodowego-banku-polskiego.html

http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/przetargi_na_bony.html

https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/operacje-otwartego-rynku

https://www.altustfi.pl/sites/default/files/reports/sf-1h-2016-pieni–ny.pdf

https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/bon-skarbowy

http://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/1128827/2010_12_20_bony_skarbowe.pdf

https://www.bondspot.pl/1227

http://www.nbp.pl/banki_w_polsce/drp/DRP-2016_11_18.pdf

https://www.nbp.pl/polityka_pieniezna/dokumenty/zalozenia/zalozenia_pp_2016.pdf

http://www.nbp.pl/banki_w_polsce/drp/DRP-2016_11_18.pdf

http://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/dlug-publiczny/dealerzy-skarbowych-papierow-wartosciowych/lista-dspw

http://www.finanse.mf.gov.pl/dlug-publiczny/dealerzy-skarbowych-papierow-wartosciowych/informacje-podstawowe

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dealer_rynku_pieni%C4%99%C5%BCnego